Σε συνέντευξη Τύπου την Τρίτη 21 Μαρτίου 2017 ανακοινώθηκαν, από τον δήμαρχο Αθηναίων κ. Γιώργο Καμίνη και τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή της documenta 14 κ. Adam Szymczyk, οι συνεργαζόμενοι πολιτιστικοί φορείς και οργανισμοί που θα φιλοξενήσουν τα έργα τέχνης ελλήνων και διεθνών καλλιτεχνών οι οποίοι θα συμμετάσχουν στην έκθεση.

Για τον ρόλο του Ωδείου Αθηνών, που αποτελεί έναν από τους “κύριους εκθεσιακούς χώρους” (main venue) της documenta 14, τοποθετήθηκε ο κ. Νίκος Τσούχλος, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ωδείου Αθηνών, που ανέφερε τα εξής:

“Αγαπητοί φίλοι,

Το Ωδείο Αθηνών δεν παρίσταται σήμερα εδώ ως απλό καλλιτεχνικό σχολείο, ως ένας πάροχος στενά νοούμενης καλλιτεχνικής εκπαίδευσης, αλλά ως ένας εν δυνάμει φορέας ενός ευρύτερου κι ως σήμερα ανεκπλήρωτου πολιτιστικού οράματος. Το όραμα αυτό βρίσκεται αποτυπωμένο σ’ ένα μεγάλο αινιγματικό λευκό κτίριο στη γωνία Βασιλέως Γεωργίου Β΄και Ρηγίλλης, στο πιο κεντρικό σημείο της πόλης, σχεδιασμένο από έναν σπουδαίο αρχιτέκτονα του ελληνικού μοντερνισμού, τον Ιωάννη Δεσποτόπουλο. Με καθυστέρηση σαράντα ετών, μια μικρή ομάδα επαγγελματιών από τους χώρους της μουσικής, του θεάτρου, του χορού, της πολιτιστικής διοίκησης και της επικοινωνίας τους οποίους έχω την τιμή να εκπροσωπώ σήμερα εδώ, βαλθήκαμε να αποκρυπτογραφήσουμε το όραμα αυτό και να δούμε αν μπορούμε να δημιουργήσουμε σύγχρονους όρους και συνθήκες για την πραγμάτωσή του.

Η επανεκκίνηση του ξεχασμένου Ωδείου Αθηνών δεν ήταν εύκολη υπόθεση, πολύ περισσότερο που η όλη προσπάθεια συνέπεσε με την σφοδρή οικονομική κρίση που έχει γονατίσει λίγο ως πολύ όλους μας. Βρήκαμε όμως από την αρχή ευήκοα ώτα στο Δήμο Αθηναίων. Με τον Δήμο Αθηναίων σχεδιάσαμε το 2014 από κοινού την αποπεράτωση και τον εκσυγχρονισμό των υποδομών του Ωδείου Αθηνών, φιλόδοξο έργο που σήμερα βρίσκεται πλέον πολύ κοντά στην υλοποίησή του. Και ακούγοντας, κύριε Δήμαρχε, τις πρόσφατες ανακοινώσεις και τα σχέδια για την αναβάθμιση σημαντικών σημείων της πόλης, δεν μπορώ παρά να χαίρομαι που και η δική μας περιοχή, στη γειτονιά του Λυκείου του Αριστοτέλη και του Εθνικού Κήπου, έχει πια, χάρη στην υποστήριξη που λάβαμε τότε από το Δήμο, βάσιμες ελπίδες να αναζωογονηθεί. Όσο για το πάρκο που περιβάλλει το Ωδείο Αθηνών, πιστεύω πως δεν θα είναι δύσκολο, ούτε ακριβό να το περιλάβουμε και αυτό κάποια στιγμή στα ευρύτερα σχέδια αστικής ανάπλασης: χωρίς μεγάλο κόπο κάτι τέτοιο είμαι βέβαιος ότι θα δεκαπλασιάσει τα ευεργετικά αποτελέσματα του έργου αποπεράτωσης του Ωδείου Αθηνών που μαζί βάλαμε μπροστά πριν τρία χρόνια.

Έρχομαι στη documenta 14, η έλευση της οποίας στην Αθήνα αποτελεί βέβαια το λόγο της σημερινής συνάντησης. Για να γυρίσω στο πολιτιστικό όραμα που κρύβεται μέσα στο εμβληματικό κτίριο Δεσποτόπουλου, οι ομάδες της documenta που το επέλεξαν ως έναν απο τους κύριους χώρους τους μας συνδράμουν δημιουργικά στο έργο της αποκωδικοποίησής του. Μαζί τους αναγωρίζουμε τα κρυμένα μυστικά του κτιρίου, ανακαλύπτουμε καθημερινά τις δυνατότητές του, συνηθίζουμε να το χειριζόμαστε λιγότερο σαν μια απλή στέγη και περισσότερο σαν ένα μεγάλο μουσικό όργανο που μπορεί να αποδώσει απρόσμενους ήχους, αρκεί να το χειρίζεσαι με τη σωστή δοσολογία φαντασίας και προσοχής. Για τη δημιουργική αυτή συνεργασία, τον μακρύ μας διάλογο και τα αναπάντεχα αποτελέσματά του, ευχαριστούμε θερμά τον Ανταμ Σίμτσικ και όλους τους ανθρώπους της documenta, που ενσαρκώνουν την ιδέα ότι η documenta στην Αθήνα μπορεί να δράσει ως αληθινός καταλύτης πολιτισμού.

Καλωσορίζουμε λοιπόν κι εμείς τη documenta 14 στην Αθήνα και ετοιμαζόμαστε πυρετωδώς για τα εγκαίνια. Η συνεργασία αυτή υπόσχεται βέβαια μεγάλο καλλιτεχνικό ενδιαφέρον – τα περιεχόμενα θα ανακοινωθούν στην ώρα τους και είμαι βέβαιος ότι οι επόμενοι μήνες θα είναι για όλους εξαιρετικά πλούσιοι από κάθε λογής ανακαλύψεις. Εντούτοις, δεν θα αρκεστώ στην ευφορία των προσεχών εγκαινίων: πράγματι, όλοι μας γνωρίζουμε ότι η διάρκεια της μεγάλης αυτής γιορτής είναι πεπερασμένη – ότι τον ερχόμενο  Σεπτέμβρη θα έχει τελειώσει. Και βέβαια τότε το αργότερο θα τεθεί το εύλογο ερώτημα τι θα έχει αφήσει πίσω της.

Πέραν από τους αριθμούς επισκεπτών και τις κλίνες των ξενοδοχείων, πέραν από την, ελπίζουμε, θετική εικόνα της Αθήνας προς τα έξω, μια ολοκληρωμένη απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι κατά τη γνώμη μου ίσως η πιο ενδιαφέρουσα πρόκληση που αντιμετωπίζουμε σήμερα όλοι όσοι συμμετέχουμε ενεργά σε αυτή την περιπέτεια. Κατά πόσον η «ματιά του Άλλου», εν προκειμένω της documenta 14 και του διεθνούς κοινού της πάνω στην Αθήνα, μπορεί να δράσει καταλυτικά σε ένα τοπίο συμβολικά βομβαρδισμένο σχεδόν όσο η ωραία πόλη του Kassel τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Για παράδειγμα, να συμβάλει στο μετριασμό της εσωστρέφειας. Να βοηθήσει να αναζητήσουμε μια δημιουργική αντίστιξη στους μελαγχολικούς ρυθμούς των αλλεπάλληλων αποτυχημένων Eurogroup που ρυθμίζουν τη ζωή μας. Να σχετικοποιήσει έναν υφέρποντα πολιτιστικό φαραωνισμό που, κρίση ξεκρίση, μοιάζει τελευταία να έχει εκ νέου κάποια πέραση. Να θυμίσει ότι η Αθήνα δεν είναι μόνο τουριστικός προορισμός αλλά, ταυτόχρονα, χειμώνα–καλοκαίρι, το σπίτι όλων εκείνων που αποφάσισαν να μείνουν και να το παλέψουν εδώ.

Στο πλαίσιο μια τέτοιας λογικής, εμείς πάντως στο Ωδείο Αθηνών, έχουμε ήδη ξεκινήσει από καιρό ένα γόνιμο διάλογο με την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, με απτό μάλιστα αποτέλεσμα μεταξύ άλλων μια υπέροχη έκθεσή τους στους χώρους μας πριν απο λίγες εβδομάδες. Νομίζω ότι ο φίλος Πάνος Χαραλάμπους δεν θα έχει αντίρρηση αν πρότεινα σήμερα εδώ την επέκταση του κύκλου των συζητητών σε όσους από εμάς αισθάνονται μια κάποια συνάφεια προβληματισμών. Και βέβαια, η πρωτοβουλία του Athens Culture Net είναι μια ωραία αρχή από το Δήμο Αθηναίων.

Πριν ολοκληρώσω, δεν μπορώ να μην αναφερθώ με ευγνωμοσύνη στους υποστηρικτές του Ωδείου Αθηνών, στην εμπιστοσύνη και τη βοήθεια των οποίων οφείλουμε το γεγονός ότι είμαστε σήμερα σε θέση να υποδεχθούμε τις εκδηλώσεις της documenta: πρώτα στο Ίδρυμα Schwarz και την κυρία Χιόνα Ξανθοπούλου-Schwarz της οποίας η φιλία για το Ωδείο Αθηνών ανοίγει διαρκώς νέους δρόμους, ύστερα στην κυρία Nina von Maltzahn της οποίας τη γενναιόδωρη βοήθεια δεχόμαστε για δεύτερη φορά, επίσης στο γραφείο Θύμιος Παπαγιάννης & Συνεργάτες και την αρχιτέκτονα Ήβη Νανοπούλου που μας στηρίζουν σε κάθε επικίνδυνη στροφή, τέλος στην εταιρεία επικοινωνίας Scicada που βρίσκεται συνεχώς κοντά μας με τόση επιμονή, φαντασία και αποτελεσματικότητα.

Αγαπητέ Άνταμ, αγαπητοί φίλοι, για το μεγάλο αυτό πρότζεκτ της documenta 14 που, όπως εύστοχα είπες, δεν υπάρχει ακόμα αλλά που σύντομα θα δούμε να ξεδιπλώνεται μπροστά μας, εύχομαι σε όλους μας καλή επιτυχία.”

(φωτογραφία κτιρίου Ωδείου Αθηνών: Κώστας Βέργας)