Κύκλος 8 τετράωρων Σεμιναρίων Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής

Οκτώβριος 2018 – Μάϊος 2019

14:30-17:30

Υπεύθυνος: Δρ. Νίκος Ξανθούλης

(καθηγητής Ωδείου Αθηνών, Επιστημονικός Συνεργάτης της Ακαδημίας Αθηνών)

«Η Αναβίωση της Επτάχορδης Λύρας»

Η αναβίωση της τεχνικής της αρχαιοελληνικής επτάχορδης λύρας από τον Δρα Νίκο Ξανθούλη – συνθέτη, επιστημονικό συνεργάτη της Ακαδημίας Αθηνών και αντεπιστέλλον μέλος του Αρχαιολογικού ινστιτούτου της Αμερικής – είναι η αφορμή του κύκλου σεμιναρίων που θα γίνουν κάθε τελευταία Πέμπτη του μήνα στο Ωδείο Αθηνών με αρχή τον Οκτώβριο του 2018. Η μουσική, για τους αρχαίους Έλληνες, ήταν το βασικότερο στοιχείο της εκπαίδευσής τους. Ο αρχαίος Έλληνας μετρούσε την καλλιέργεια και τη μόρφωση ενός ανθρώπου από τον βαθμό της ικανότητάς του στη μουσική. Στα σεμινάρια αυτά κωδικοποιείται η γνώση που έχει κατακτηθεί μέχρι σήμερα με έναν αυστηρά καλλιτεχνικό στόχο: Ο ήχος της λύρας σε συνδυασμό με τον λόγο καθώς και η πνευματική απόλαυση που προκύπτει από αυτόν.

Στόχοι:

1. Γνωριμία με την ιστορία, τη θεωρία και την πράξη της Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής μέσα από τα πρωτότυπα μουσικά και μουσικοθεωρητικά κείμενα
2. Βασικές γνώσεις εκμάθησης της αρχαίας Ελληνικής Επτάχορδης Λύρας
3. Αφήγηση κειμένων με συνοδεία λύρας
4. Λυρωδία (τραγούδι με συνοδεία λύρας)

Δομή προγράμματος

1. Εισαγωγή στην Αρχαία Ελληνική Μουσική

α. Πηγές (μουσικοθεωρητικά κείμενα της αρχαιότητας, πρωτότυπη μουσική, σύγχρονη προσέγγιση)

β. Πρώτη προσέγγιση της αρχαίας Ελληνικής επτάχορδης λύρας

1. α. Ο Ομηρικός κόσμος και η μουσική του

β. Απλές τεχνικές παιξίματος της λύρας

γ. Ανάγνωση αποσπασμάτων από τα ομηρικά έπη και συνοδεία με λύρα

δ. Βασική Θεωρία (φθόγγος, διάστημα, γένος, σύστημα, τόνος, μεταβολή, μελοποιία)

1. α. Η Λυρική Ποίηση, οι εκπρόσωποί της (1ο μέρος) και η σχέση τους με τη λύρα

β. Η χρησιμοποίηση και των δύο χεριών στο παίξιμο των ανοικτών χορδών της λύρας

γ. Μελοποίηση και λυρωδία (1ο μέρος)

δ.  Διαστήματα και γένη

1. α. Η Λυρική Ποίηση, οι εκπρόσωποί της (2ο μέρος)

β. Αύξηση της έκτασης της λύρας μέσω των αρμονικών

γ. Μελοποίηση και λυρωδία (2ο μέρος)

δ. συστήματα

1. α. Η μελοποίηση στα αρχαία ελληνικά και ο αυτοσχεδιασμός στη λύρα

β. Τρόποι, τόνοι και αρμονίες

1. α. Χορικά του Αισχύλου και η μελοποίησή τους

β. Ψάλλειν

γ.  Ο συνδυασμός του τραγουδιού και της απαγγελίας στα χορικά με συνοδεία της λύρας (1ο μέρος)

δ. μετρική στην ποίηση έναντι μετρικής στη μουσική

7. α. Χορικά του Σοφοκλή και η μελοποίησή τους

β. Αρμονικές με τα δάκτυλα στη λύρα

γ. Ο συνδυασμός του τραγουδιού και της απαγγελίας στα χορικά με συνοδεία της λύρας (2ο μέρος)

8. α. Χορικά του Ευριπίδη και η μελοποίησή τους

β. Συνδυασμός ανοικτών χορδών και αρμονικών στη λύρα

γ. Ο συνδυασμός του τραγουδιού και της απαγγελίας στα χορικά με συνοδεία της λύρας (3ο μέρος)

9. α. Μελοποίηση σύγχρονων ποιητών με συνοδεία αρχαίας Ελληνικής λύρας

β. Προχωρημένες τεχνικές της επτάχορδης λύρας

γ. Η μουσική στο αρχαίο δράμα σήμερα

10.  α. Παρουσίαση όλης της δημιουργικής παραγωγής των σπουδαστών του σεμιναρίου

β.  Συμπεράσματα και προοπτικές για την αρχαία Ελληνική μουσική