‘Ενα νέο CD με τίτλο “ΑΡΜΟΝΙΑ” κυκλοφόρησε από το Ωδείο Αθηνών, με σπάνια έργα Ελλήνων συνθετών από το Αρχείο του, που ηχογραφήθηκαν και ακούγονται για πρώτη φορά.
Αφετηρία του έργου ήταν το συνέδριο «Music, Language and Identity in Greece: Defining a National Art Music in the Nineteenth and Twentieth Centuries» («Μουσική, Γλώσσα και ταυτότητα στην Ελλάδα: Ορίζοντας μια εθνική έντεχνη μουσική στον 19 και τον 20ό αιώνα») στο οποίο συμμετείχε το Ωδείο Αθηνών από κοινού με το King’s College του Λονδίνου και τη Βρετανική Σχολή Αθηνών το 2015 και οδήγησε στην ομώνυμη έκδοση (Routledge, Σειρά του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του King’s College, 2019). Η «Αρμονία» έρχεται να συμπληρώσει αυτήν ακριβώς την έκδοση.
Όπως σημειώνει ο Χάρης Ξανθουδάκης, Ομότιμος Καθηγητής του Ιονίου Πανεπιστημίου & Διευθυντής του Κέντρου Ερευνών και Τεκμηρίωσης του Ωδείου Αθηνών στο συνοδευτικό κείμενο της ηχογράφησης:
Το Ωδείο Αθηνών, το αρχαιότερο μουσικο-εκπαιδευτικό ίδρυμα του ελληνικού κράτους, φιλοξενεί στο αρχείο του μια πλούσια συλλογή άγνωστων (ή ξεχασμένων σήμερα) μουσικών έργων Ελλήνων συνθετών, σε χειρόγραφη μορφή, που καλύπτουν την περίοδο της νεοελληνικής μουσικής ιστορίας από την ίδρυση του Ωδείου (1871) έως σήμερα. Η παρούσα ανθολογία περιλαμβάνει μια επιλογή συνθέσεων, κυρίως φωνητικών, που γράφτηκαν κατά την εικοσαετία από τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες της σύγχρονης εποχής (Αθήνα, 1896) έως τον Γ΄ Αβερώφειο Μουσικό Διαγωνισμό (Ωδείο Αθηνών, 1916-1917).
Η περίοδος αυτή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί κρίσιμη όχι μόνον εξαιτίας των πολιτικο-στρατιωτικών και κοινωνικών γεγονότων που σημειώθηκαν κατά τη διάρκειά της (όπως η ήττα του 1897, η επανάσταση στην Κρήτη, η όξυνση της γλωσσικής διαμάχης, ο θάνατος του Χαρίλαου Τρικούπη, ο μακεδονικός αγώνας, η πολιτειακή κρίση και η επανάσταση στου Γουδή, η συνταγματική και κοινωνική μεταρρύθμιση της πρώτης κυβέρνησης Βενιζέλου, οι βαλκανικοί πόλεμοι, ο εθνικός διχασμός και η εμπλοκή της Ελλάδας στον Μεγάλο Πόλεμο), αλλά και λόγω του αισθητικού και ιδεολογικού αναπροσανατολισμού στα μουσικά ενδιαφέροντα δημιουργών και κοινού.
Αν ο «Ολυμπιακός Ύμνος» (1896) του διεθνούς ήδη φήμης Κερκυραίου συνθέτη Σπύρου Σαμάρα (1861-1917) προβλήθηκε ως παράδειγμα της προόδου που είχε σημειώσει η ελληνική μουσική δημιουργία από την εποχή των πρώτων νεανικών έργων (1815) του επίσης Κερκυραίου Νικόλαου Χαλικιόπουλου Μάντζαρου (1795-1872), η «Λυρική σουΐτα» για ορχήστρα εγχόρδων του Κεφαλονίτη Διονύσιου Λαυράγκα (1860-1941), που παρουσιάστηκε (πιθανότατα για πρώτη φορά) στην Αθήνα τον προηγούμενο χρόνο (1895), επιβεβαίωνε τη μερική χειραφέτηση των Επτανησίων συνθετών της τρίτης και τέταρτης γενιάς από την παράδοση της ιταλικής όπερας. Στο ίδιο λυρικό κλίμα κινείται και η μορφολογικά, τονικά και μελωδικά εναργέστερη «Σερενάτα» του Πατρινού συνθέτη Δημητρίου Λιάλιου (1869-1940), οι σπουδές του οποίου στο Μόναχο καθώς και η γνωριμία του με τον Richard Strauss τον ώθησαν να καλλιεργήσει συστηματικά, πρώτος αυτός στην Ελλάδα, το συμφωνικό είδος και τις μορφές μουσικής δωματίου, ακολουθώντας έναν καθαρά «γερμανικό» δρόμο στην προσωπική υφολογική του εξέλιξη: από το ώριμο ρομαντικό ύφος της (νεανικής, κατά τα φαινόμενα) «Σερενάτας» και τυχαίο ότι στον Γ΄ Αβερώφειο Μουσικό Διαγωνισμό, ο οποίος διοργανώθηκε στο Ωδείο Αθηνών κατά τη διετία 1916-1917 με στόχο τη βράβευση ελληνικών «λήντερ», η κριτική επιτροπή (ο Καλομοίρης και ο Λαυράγκας ήταν οι συνθέτες που συμμετείχαν σ’ αυτήν) βράβευσε τραγούδια του Λαμπελέτ, του Αξιώτη και του Γεωργίου Σκλάβου (1888-1976) με έντονο φολκλορικό «χρώμα». Ο μόνος συνθέτης που βραβεύτηκε σε αυτόν τον διαγωνισμό και ο οποίος δεν επρόκειτο να ακολουθήσει το εθνικιστικό ρεύμα ήταν ο Δημήτρης Μητρόπουλος (1896-1960). Το διεθνιστικό ρομαντικό ύφος της νεανικής «Romance d’Esmeralda» (1911) θα παραχωρούσε σύντομα τη θέση του σε πιο νεωτερικά μουσικά ιδιώματα, που θα έφταναν έως τον ακραίο μοντερνισμό των έργων της περιόδου 1924-1928, ο οποίος θα επισκίαζε πρόσκαιρα την πλούσια και αξιόλογη παραγωγή του Καλομοιρικού Κύκλου.
Στην ηχογράφηση (που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2017 στην Αίθουσα Άρης Γαρουφαλής του Ωδείου Αθηνών) συμμετέχουν καθηγητές και απόφοιτοι του Ωδείου Αθηνών:
– Αλέξανδρος Γκρεκ (1876-1959): «O mio pietoso ciel…» για φωνή και πιάνο, άρια από την όπερα Ανδρονίκη (1904).
-Βάσια Αλάτη (σοπράνο), Δημήτριος Μαρίνος (πιάνο)
– Δημήτρης Μητρόπουλος (1896-1960): Romance d’Esmeralda για φωνή και πιάνο (1911), σε ποίηση Victor Hugo.
-Βάσια Αλάτη (σοπράνο), Δημήτριος Μαρίνος (πιάνο)
-Γεώργιος Σκλάβος (1888-1976): Το τραγούδι της κόρης, για φωνή και πιάνο (1916), πάνω σε ελληνικό δημοτικό ποίημα.
-Άντα Αθανασοπούλου (σοπράνο), Θάνος Μαργέτης (πιάνο)
– Γεώργιος Λαμπελέτ (1875-1945): Ένα πουλάκι για φωνή και πιάνο (1916), σε ποίηση Γιάννη Καμπύση.
-Κατερίνα Οικονόμου (σοπράνο), Θάνος Μαργέτης (πιάνο)
– Γεώργιος Αξιώτης (1875-1924): Όνειρο, για φωνή και πιάνο (1916), σε ποίηση Μιλτιάδη Μαλακάση.
-Σουσάνα Τρυφιάτη (σοπράνο), Θάνος Μαργέτης (πιάνο)
– Γεώργιος Λαμπελέτ (1875-1945): Ο οδοιπόρος, για φωνή και πιάνο (1916), σε ποίηση Παύλου Νιρβάνα.
-Ευτέρπη Σπινθηροπούλου (σοπράνο), Θάνος Μαργέτης (πιάνο)
-Δημήτριος Λιάλιος (1869-1940): Ave Maria, για σοπράνο, βιολί, βιολοντσέλο και πιάνο (αχρονολόγητο), σε ιταλικούς στίχους προσευχής στην Παναγία.
-Βάσια Αλάτη (σοπράνο), Οδυσσέας Κορέλης (βιολί), Βαγγέλης Νίνα (βιολοντσέλο), Νίκος Αθηναίος (πιάνο)
– Διονύσιος Λαυράγκας (1860-1941): Intermezzo lirico (Λυρική σουΐτα) για ορχήστρα εγχόρδων (1895;).
Ορχήστρα ACADEMICA Αθηνών, Διεύθυνση: Νίκος Αθηναίος
-Δημήτριος Λιάλιος (1869-1940): Σερενάτα για ορχήστρα εγχόρδων (αχρονολόγητο).
Ορχήστρα ACADEMICA Αθηνών, Διεύθυνση: Νίκος Αθηναίος
Το CD μπορείτε να το βρείτε στον εκδοτικό οίκο Νικολαϊδη, Ακαδημίας, Στοά της ‘Οπερας 57, Αθήνα.